Ποδήλατο ονομάζεται το δίτροχο (μερικές φορές τρίτροχο) όχημα, που κινείται καθώς ο αναβάτης του χρησιμοποιεί τη μυϊκή δύναμη των ποδιών του. Το ποδήλατο αποτελεί ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο μεταφορικό μέσο. Ο αριθμός των ποδηλάτων του πλανήτη στις μέρες μας υπολογίζεται ότι ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ποδηλάτου αποτελεί η δυνατότητα του να ανταποκρίνεται σε αρκετά διαφορετικές απαιτήσεις, όπως είναι η μετακίνηση, η άθληση και η ψυχαγωγία.
Στην κλασική του μορφή, το ποδήλατο αποτελείται από δύο τροχούς, οι οποίοι βρίσκονται ο ένας πίσω από τον άλλο και συνδέονται μεταξύ τους με μεταλλικό σκελετό. Βασικά επίσης μέρη ενός τυπικού ποδήλατου αποτελούν το τιμόνι, η σέλα, το σύστημα μετάδοσης της κίνησης και τα φρένα. Ως συμπληρωματικός εξοπλισμός, όχι δηλαδή απαραίτητος για τη λειτουργικότητα του ποδηλάτου, χρησιμοποιείται ένα πλήθος εξαρτημάτων.
Η ιστορία
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονολογία στην οποία να αποδίδεται η εφεύρεση του ποδηλάτου, επομένως ούτε συγκεριμένος ‘εφευρέτης’ αυτού. Πολύ πριν την εμφάνιση κάποιας κατασκευής παρόμοιας με ένα τυπικό σύγχρονο ποδήλατο, έχει καταγραφεί ένα ποικίλο φάσμα οχημάτων που εκμεταλλεύονταν μόνο τη μυϊκή δύναμη του αναβάτη τους.
Μία από τις κατασκευές αυτές, που από πολλούς θεωρείται ο πρόγονος του ποδηλάτου, ήταν η ‘draisienne’. Η draisienne κατασκευάστηκε από το Γερμανό βαρώνο Καρλ Φον Ντράις, το 1817 (η ονομασία ‘draisienne’ αποτελεί γαλλική απόδοση του ονόματος του κατασκευαστή της). Η draisienne ήταν σχεδόν εξ’ολοκλήρου κατασκευασμένη από ξύλο. Μη διαθέτοντας πετάλια, ο αναβάτης την έθετε σε κίνηση σπρώχνοντας με τα πόδια του προς τα πίσω. Η κατασκευή του Φον Ντράις έγινε γνωστή και ως hobby-horse, αντανακλώντας την πεποίθηση των οπαδών της ότι θα αντικαθιστούσε το βασικό μεταφορικό μέσο του 19ου αιώνα, το άλογο.
Το 1839, ο Σκωτσέζος σιδηρουργός Κιρκπάτρικ Μακμίλαν σχεδιάζει την ‘velocipede’. Ο Μακμίλαν βελτίωσε την κατασκευή του Φον Ντράις, εισάγοντας τη χρήση των πεταλιών, συνδεδεμένων με ράβδους με τον οπίσθιο τροχό. Με αυτό τον τρόπο, ο αναβάτης δεν ήταν πλέον αναγκασμένος να φέρνει τα πόδια του σε επαφή με το έδαφος, κάτι που περιόριζε σημαντικά την ταχύτητα του οχήματος. Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1860, ο Γάλλος Πιέρ Μισώ αλλάζει το σχέδιο της velocipede, συνδέοντας τα πετάλια απευθείας με τον μπροστινό τροχό. Αργότερα, ο Μισώ θα εισάγει τη χρήση συμπαγούς καουτσούκ στους τροχούς, δείχνοντας ουσιαστικά το δρόμο προς τα γνωστά στις μέρες μας λάστιχα.
Το 1870 οι Βρετανοί Τζέιμς Στάρλεϋ και Γουίλλιαμ Χίλμαν σχεδιάζουν ένα ποδήλατο με αρκετά μεγαλύτερο μπροστινό τροχό. Με αυτό τον τρόπο καταφέρνουν την εκπληκτική, για την εποχή, ταχύτητα των 24 χλμ/ώρα. Το μοντέλο που κατασκεύασαν ονομάστηκε ‘ariel’ και ήταν το πρώτο ποδήλατο εξ’ ολοκλήρου κατασκευασμένο από μέταλλο. Βασικό μειονέκτημα του μεγέθους του μπροστινού τροχού του ariel αποτελούσε η ιδιαίτερα υψηλή θέση της σέλας που, λόγω της φτωχής κατανομής βάρους, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ασφάλειας του αναβάτη.
Στην Αγγλία, στα χαρακτηριστικά ποδήλατα με μεγάλο μπροστινό τροχό, αποδόθηκε η χαϊδευτική ονομασία ‘penny-farthings’. Η αιτία βρίσκεται στην παρομοίωση του μεγέθους των τροχών ενός τέτοιου ποδηλάτου με τα νομίσματα της εποχής: Ο μεγάλος μπροστινός τροχός δίπλα στον μικρό οπίσθιο, θύμιζε το μεγάλο νόμισμα του ενός penny δίπλα σε αυτό του ενός farthing.
Τα επόμενα χρόνια, μια σειρά ενδιαφέρουσων ιδεών και εφευρέσεων εφαρμόζονται στο ποδήλατο, βελτιώνοντας το συνεχώς: η μετάδοση κίνησης μέσω αλυσίδας, η χρήση ταχυτήτων, τα φρένα, ο ‘κούφιος’ σκελετός, το ‘δυναμό’ και η σαμπρέλα αποτελούν τις πλέον χαρακτηριστικές αυτών των εφευρέσεων. Για παράδειγμα, μετά την εισαγωγή της αλυσίδας και των ταχυτήτων, δεν υπήρχε η ανάγκη ένα ποδήλατο να διαθέτει μεγάλου μεγέθους μπροστινό τροχό προκειμένου να κατορθώνει μεγάλες ταχύτητες. Έτσι, το 1885 είναι η χρονιά που κατασκευάζεται το μοντέλο ‘rover’, που συχνά χαρακτηρίζεται ως το πρώτο σύγχρονο ποδήλατο. Κατασκευαστής του ήταν ο Τζον Κεμπ Στάρλεϋ, ανιψιός του Τζέιμς Στάρλεϋ.
Δείγματα από τα πρώτα μοντέλα ποδήλατων
Η επιστροφή σε μικρότερου μεγέθους τροχούς βελτίωσε σημαντικά την άνεση με την οποία κανείς θα μπορούσε πλέον να κάνει ποδήλατο. Ως φυσικό επακόλουθο, τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα το ενδιαφέρον του αγοραστικού κοινού για το ποδήλατο έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Με το πέρασμα στον 20ο αιώνα ένας μεγάλος αριθμός ποδηλατικών λεσχών κατακλύζει και τις δύο πλευρές του ατλαντικού ωκεανού, αντικατοπτρίζοντας την καινούργια μόδα. Παράλληλα, εμφανίζονται οι πρώτες βιομηχανίες κατασκευής ποδηλάτων. Ως παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί η βιομηχανία Raleigh, η οποία λίγα χρόνια μετά την ίδρυσή της έφτασε να παράγει περίπου 30.000 ποδήλατα το χρόνο. Ιδρυτής της ήταν ο Άγγλος Φρανκ Μπάουντεν.
Μέσα στο πρώτο μισό τα μέσα του 20ου αιώνα, το ποδήλατο έχει γίνει το βασικό μέσο μετακίνησης για εκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη. Ιδιαίτερα βοηθητική προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η επαφή πολλών υπανάπτυκτων χωρών με τις ευρωπαϊκές χώρες, λόγω της αποικιοκρατίας. Από την άλλη πλευρά βέβαια, η ανάπτυξη των μηχανοκίνητων μέσων μεταφοράς είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί αρκετά το ενδιαφέρον για το ποδήλατο σε αρκετές ανεπτυγμένες χώρες. Εξαίρεση αποτελούν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Δανία και η Ολλανδία, στις οποίες η χρήση του ποδηλάτου διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα.
Στην Ελλάδα το πρώτο ποδήλατο ήρθε το 1885, ενώ το 1890, τη χρονιά ίδρυσης της Διεθνούς Ποδηλατικής Ομοσπονδίας, έγιναν οι πρώτοι ποδηλατικοί αγώνες. Το πρώτο ποδηλατοδρόμιο της χώρας κατασκευάζεται στην Αθήνα για τις ανάγκες των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, Πρόκειται για το μετέπειτα ποδοσφαιρικό Γήπεδο Καραϊσκάκη. Στους Αγώνες του 1896 οι ποδηλάτες Κωνσταντινίδης και Παρασκευόπουλος αναδεικνύονται Ολυμπιονίκες στα δύο αγωνίσματα ποδηλασίας (85 και 320 χιλιόμετρα αντίστοιχα).
50 και πλεονεκτήματα (υπέρ) της μετακίνησης με ποδήλατο
Πάνω από 50 καλοί λόγοι υπέρ της ποδηλασίας
1. Τα ποδήλατα αυξάνουν την κινητικότητα για αυτούς που δεν έχουν πρόσβαση σε μηχανοκίνητη μετακίνηση
2. Τα ποδήλατα αυξάνουν την κινητικότητα για αυτός που δεν έχουν μπορούν να οδηγήσουν αυτοκίνητο
3. Τα ποδήλατα αυξάνουν την κινητικότητα για αυτούς που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στη μηχανοκίνητη μετακίνηση.
4. Τα ποδήλατα αυξάνουν την κινητικότητα για αυτούς που δεν θέλουν να οδηγήσουν μηχανοκίνητα οχήματα.
5. Η ποδηλασία είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος μετακίνησης που εφευρέθηκε ποτέ.
6. Με την ποδηλασία αθλείσαι
7. Γλυτώνεις χρήματα που θα ξόδευες για μετακίνηση
8. Μειώνει το στρες
9. Η ποδηλασία είναι θεραπευτική για το Μυαλό και το Πνεύμα
10. Η ποδηλασία είναι θεραπευτική για το Σώμα
11. Η μετακίνηση σας θα είναι το καλύτερο κομμάτι της ημέρας σας αντί το χειρότερο
12. Η ποδηλασία αυξάνει την αυτοεκτίμηση
13. Γλιτώστε τα χρήματα για το γυμναστήριο, αθληθείτε πηγαίνοντας στη δουλειά σας
14. Η ποδηλασία είναι ευεργετική για το Σώμα
15. Η ποδηλασία έχει πολύ χαμηλό αντίκτυπο στο περιβάλλον
16. Το να ποδηλατείς στη γειτονιά σου είναι ένας πολύ καλός τρόπος να συναντήσεις τους γείτονες σου
17. Η συντροφικότητα των ποδηλατών είναι ένας θαυμάσιος τρόπος να συναντήσεις έναν ευγενικό/α ξένο/η με παρόμοια ενδιαφέροντα
18. Οι ποδηλάτες μπορούν να αγνοούν τις ενημερώσεις για την κίνηση στους δρόμους
19. Αισθανθείτε την ευχαρίστηση που προσφέρει να προσπερνάτε ένα μποτιλιάρισμα από τη λεωφοριολωρίδα
20. Προβλέψιμοι χρόνοι μετακίνησης
21. Ευκολότερο παρκάρισμα
22. Πραγματικά τζάμπα παρκάρισμα
23. Μετακίνηση πόρτα πόρτα, δεν χρειάζεται να παρκάρεις 8 στενά παρακάτω.
24. Μειώνει τη ζήτηση για χώρους πάρκινγκ
25. Μειώνει την κατανάλωση ενέργειας
26. Επιβραδύνει το Φαινόμενο του θερμοκηπίου
27. Μειώνει τη ρύπανση του αέρα –οι ποδηλάτες δεν έχουν εξατμίσεις
28. Μειώνει τη ρύπανση των υδάτων –τα ποδήλατα δεν στάζουν υγρά φρένων, αντιψυκτικά, λάδια κλπ
29. Μείωση της ηχορύπανσης –ακόμα και χωρίς σιγαστήρα τα ποδήλατα είναι ήσυχα
30. Μειώνει τη φθορά των δρόμων – παρόλο που ο ποδηλάτης αισθάνεται ότι σηκώνει το βάρος του κόσμου στους ώμους του
31. Ένα ταξίδι 6 χιλιομέτρων γλυτώνει τον αέρα που αναπνέουμε από 6.5 κιλά ρύπους
32. Το 40% όλων των μετακινήσεων είναι σε μια απόσταση το πολύ 4 χιλιομέτρων από το σπίτι.
33. Προλαμβάνεις και διαμαρτύρεσαι για τους εγκεκριμένους φόνους (ανθρωποκτονίες από μηχανοκίνητα) υπεύθυνων πολιτών
34. Το μικρό μέγεθος των ποδηλάτων μειώνει τη κυκλοφοριακή συμφόρηση
35. Πάνω από 30% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης προέρχεται από τα αυτοκίνητα
36. Μειώνει την ανάγκη για να περισσότερο μπετό και άσφαλτο
37. Είναι πιο εύκολο να αλλάζεις τη διαδρομή σου με το ποδήλατο
38. Η ποδηλασία βελτιώνει την καρδιοαγγειακή υγεία
39. Περισσότερος μυικός τόνος, αύξηση της ωστικής μάζας, πιο καθαρό δέρμα
40. Οι πιο υγιής άνθρωποι έχουν μικρότερα έξοδα υγείας
41. Οι νέοι ποδηλάτες μπορούν να περιμένουν να χάσουν 6 κιλά τον πρώτο χρόνο ποδηλασίας
42. Η άσκηση αυξάνει την διάθεση σας να κάνετε πράγματα
43. Η ποδηλασία σου δίνει περισσότερο αέρα από ότι η σάουνα και μπορείς ακόμα να ιδρώσεις και να καθαρίσεις τους πόρους σου
44. Η ποδηλασία είναι μια άδεια να ντύνεσαι περίεργα και να αισθάνεσαι ωραία
45. Η αστική ποδηλασία σε διατηρεί ταπεινό (χωρίς έπαρση)
46. Η ποδηλασία είναι μια δραστηριότητα ζωής (για όλη σου τη ζωή)
47. Την ποδηλασία μπορείς να την απολαύσεις σε μια μεγάλη ποικιλία τόπων
48. Την ποδηλασία μπορείς να την απολαύσεις σε μια μεγάλη ποικιλία κλιμάτων
49. Το ποδήλατο είναι ένα σπουδαίο μέσο για να δεις τον κόσμο
50. Η ποδηλασία είναι γαμ..η
51. Η ποδηλασία είναι απόλαυση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου